Size, Malcolm Timothy Gladwell ve araştırmalarından bahsetmek istiyorum. İngiliz doğumlu Kanadalı gazeteci, yazar ve konuşmacı olan Gladwell, araştırmaları ile insan psikolojisine katkıda bulunan yazarlardan biridir. Outliers kitabında bazı insanların neden daha başarılı olduğunu incelemiştir.
Kitabın içerisinde bulunan bir araştırmayı paylaşmak istiyorum.
Yazar, “Matta Etkisi” bölümünde Matta İncili’nde yer alan “Çünkü kimde varsa, ona daha çok verilecek ve o bolluk içinde olacak. Ama kimde yoksa, kendisinde olan da elinden alınacak. 25:29” cümlesiyle başlamış ve devam etmiş.
Matta İncili, İsa’nın on iki havarisinden biri olan, Celileli Matta’nın yazdığı incil olarak kabul ediliyor.
Gladwell, Roger Barnsley’in (araştırmacı, öğretim üyesi ve yönetici ) “Relative Age Effect (RAE)” araştırmasını bu bölümde ele almış.
Relative Age Effect yani “Göreceli Yaş Etkisi” doğum tarihinizin öneminden bahsediyor.
Yoktan var olmadığımız için ailemizin bizi yetiştirme ve yönlendirme tarzı karakterimiz ve başarılarımızın temelini oluşturuyor. Herkese adını duyurabilmiş başarılı insanlar, çoğunlukla büyük fırsatlara sahip olarak dünyaya gelmiş bulunuyor. Doğduğu yerin kültürel mirasları ile de dünyayı farklı görme sansına sahip oluyorlar.
İnsanların, nerede ve ne zaman doğduğu başarılarını büyük oranda etkiliyor diyebiliriz.
Yaşınızın, Başarınız ile Yakından İlgisi Var
Doğup büyüdüğünüz yer ve doğduğunuz tarih, sizi şanslı biri haline getirebilir. Roger Barnsley’in Hokey oyuncuları üzerinde keşfettiği “Göreceli Yaş Etkisi” bunu ispatlıyor.
Ocak, şubat veya mart aylarında doğmuş olan kişiler, doğum tarihleri sayesinde bir adım öne geçiyor. Çünkü birkaç ayla neredeyse bir yıllık yaş farkı ortaya çıkmış oluyor.
A kişisi 2019 yılının ocak, Z kişisi ise 2019 yılının aralık ayında doğmuş olsun. 2020 ocak ayına geldiğimizde A kişisi bir yaşını tamamlamış olurken, Z henüz bir ayını yeni doldurmuş olacak.
Buna rağmen ikisi de 2019 yılında doğduğu için aynı anda okula başlayacaklar. Z neredeyse bir yıl daha az gelişmiş olacak. A ise Z’ye göre daha akıllı, daha farkında, daha başarılı hatta kuvvetli olacak.
Bir spor seçmelerine katıldıkları zaman ise bu avantajlardan faydalanabilecek. Sadece hayatta olduğu süre zarfı daha uzun olduğu için.
Ayrıca araştırmaya göre, yıl sonlarına doğru doğan kişilerde, lise ve üniversite zamanlarının daha depresif ve intihara meyilli olduğu da gözlemlenmiş.
Avantajlar Zinciri ile Gelen Başarı
Kısacası doğum tarihiniz, yeriniz ve konumunuzun kültürel değerleri size; kümülatif avantajlar için büyük bir kapı aralıyor. Bir başarı, başka bir başarıyı doğurarak büyüyor da büyüyor. Bir adım önde olmanın bize kattığı değerin öneminin altını çiziyor.
Çizginin dışında olsak da olmasak da başarı odaklanarak sağlanabilir. Azim ve kararlılık ile başarıya ulaşılabiliriz. Önemli olan çizginin neresinde olmak istediğimiz.
Avantajımız olmasa bile başarı için çaba göstermek de kesinlikle başarıdır.
Bir yılın ilk aylarında doğan insanlar için, “Kesinlikle başarılı olur.” demek doğru olmaz. Eğer başarılı olmak istiyorsan, kesinlikle başarılı olabilirsin.
