Çatışma, iki veya daha fazla kişinin anlaşamadığı konuların oluşturduğu durum anlamına gelmektedir. Çatışmalar, kişilerin iç dünyasında yaşadığı durumlar ve birbirlerine karşı takındıkları tavır, tutum ve davranışlarından duyulan rahatsızlık ile başlar. Çatışmanın gerçekleşmesi için en az iki kişinin anlaşmazlıklarını dışa vurmaları gerekir.
Bir konuyu farklı biliyor olmak, algı, bilinçdışı ihtiyaçlar, duygu, kültürel faktörler, iletişim konusundaki kişisel faktörler, rol farklılıkları, iletişim esnasında konuşulan kelimeler, sosyal ve fiziksel çevreler iletişimde çatışmaya neden olan faktörlerdir.
İletişimde çatışma, her zaman olumsuz olarak görülür ancak bu, doğru bilinen bir yanlıştır.
Çatışma Hakkında Doğru Bilinen Ama Yanlış Olan Şeyler
- Çatışmalar kişilerin zayıf bir ilişkileri olduğunu ifade eder.
- Kaçınılabilirlerdir.
- Çatışmaların temeli yanlış anlamaya dayanır.
- Her zaman çözümü vardır.
- Her zaman kötüdür.
Çatışma Süreci
Çatışma öncesi – Fark etme – Aktif çatışma – Çözüm – Çatışma sonrası, aşamalarından oluşur.
- Çatışma öncesi: Bu aşamada kişiler farklılıklarının olduğunu fark ederler ve anlaşmazlığı oluşturan faktörler devreye girer. Algılar, amaçlar gibi…
- Fark etme: İki kişiden biri farklılığın arttığını ve problem doğurduğunu fark eder ve istediği amaca ulaşamayacağını anlar.
- Aktif Çatışma: Hayal kırıklığı yaşanan süreç, kişi ya da kişilerin fark etmelerinden sonra mücadeleye dönüşerek başlar.
- Çözüm: Çatışma yönetildiği takdirde çözüm aşaması başlar ancak kesinlikle çözüme ulaşması mümkün olmayabilir. Çünkü, istekliler çözüm yolları sunarken, isteksizler bahaneler üretmeye devam eder.
Çatışma Türleri
Kişi İçi İletişim Çatışması – İçsel çatışma: Bireyin kendi içindeki çatışma türüdür. Kişinin kendi isteklerinden emin olmaması ya da düşünceleri ile çelişen davranışları ile ortaya çıkar.
- Yaklaşma – Yaklaşma: İki birey de pozitiftir ve çözüm odaklıdır.
- Kaçınma – Kaçınma: İki birey de itici ve tehdit eden durumlardan kaçınmaya çalışır.
- Yanaşma – Kaçınma: Bireylerden biri eksi iken biri artıdır.
Kişiler arası İletişim Çatışması: Bu çatışma türü olumlu ve olumsuz olarak ikiye ayrılır. Olumlu yönleri arasında ilişkilerin güçlenmesi, doyum elde etmesi ve sağlıklı ilişkiler kurmasını sağlar. İlişkilere üçüncü bir kişi olarak bakmayı sağlar, çözümler ile birbirlerinin önemini anlayabilirler. Negatif duyguların ortaya çıkması ve artması kişilerde enerji tüketimine neden olur ve verimliliği azaltır. Kişi kendini kapatır. Bu da kişiler arasında gerçekleşen iletişim çatışmasının olumsuz özelliklerindendir.
- Aktif Çatışma: Birbirinden hoşlanmayan kişilerin karşılıklı hoşnutsuzluk durumu ile ortaya çıkar. ” O ne söylerse söylesin kötüdür.”
- Pasif Çatışma: Küs kişilerin gerçekleşmeyen diyaloglarıdır.
- Varoluş Çatışması: İki kişinin birbirini yanlış anlaması ile ortaya çıkar ve kişi ilgisini karşısındakine değil kendine yöneltmiştir. “Ben sandım ki…”
- Tümden Reddetme: Söylenenleri reddetmek ve aksi görüşü savunma ile gerçekleşir. “Hiçte bile…”
- Önyargılı Çatışma: “Ben kararımı çoktan verdim.” gibi cümlelerle meydana gelir. Konu hakkında önyargıya sahip ve vazgeçmeyi düşünmeyen kişi karşı taraftan gelecek tüm bilgilere kapalıdır. Önyargılar nedeniyle tümden reddetme davranışı da sergileyebilir.
- Yoğunluk Çatışması: Bu çatışma türü de “Haklısın ama…” şeklinde oluşur.
- Kısmî Algılama Çatışması: Kişi, gönderilen mesajın bir kısmını algılar ve “Bunu da mı demiştin…” şeklinde cümleler kurar
- Alıkoyma Çatışması: Gelen mesajı tam olarak anlar ama diğer kişilere doğru ifade etmez.
Kurum İçi İletişim Çatışması: Bir kuruluşta görev yapan kişilerin, rolleri, görevleri, ast ve üst ilişkileri nedeniyle çatışma yaşamalarıdır.
- Duyuşsal çatışma
- Çıkar çatışması
- Değer çatışması
- Bilişsel çatışma
- Amaç çatışması
