Gerek iş hayatında gerek özel yaşamınızda elde edeceğiniz başarı seviyesini arttırmak için Plasebo ve Nosebo etkisinden faydalanabileceğinizi biliyor muydunuz? Ufak bir zihin hilesi ile bunu yapabilirsiniz. Bilimsel araştırmalara göre bu etkiler her ne kadar insanın kendi kendine yalan söylemesi olsa da başarınızı arttırmaya yarıyor. Peki bu etkiler nedir ve nasıl uygulanır?
Plasebo ve Nosebo etkileri 14. yüzyıla dayanmaktadır. Bu yüzyılda gerçekleşen cenaze törenlerinde para karşılığında törene gelerek ölen kişi için ağlayan insanlar bulunmaktaydı. Bu kişiler ölen kişi için “Placebo Domino in regione vivorum.” demekteydi. Bu cümlenin anlamı ise “Yaşayanlar aleminde Tanrı’yı memnun edeceğim.” olarak yer almaktaydı. Dolayısıyla Plasebo, “memnun etmek” anlamında kullanılırdı. Ölen kişinin ruhu tanrıyı memnun ettiğinde “Placebo Domino” denirdi.
Günümüzde plasebo tanımına baktığımızda bu terimin karşımıza hastanın kendisini iyi hissetmesi için herhangi bir etkinliği bulunmayan şeyleri kullanması ve bu şeylerin bireyi mutlu etmesi olarak yer almaktadır. Nosebo için plasebonun kötü ikiz kardeşi denilebilir. Plasebo etkisinin tam tersidir ve “zarar vermek” anlamını taşır. Nosebo etkisinde birey, hiçbir olumsuz etkisi bulunmamasına rağmen sağlığını kötü etkileyecek şeylere sahip olduğuna inanır. Bu inanç doğrultusunda bireyde çeşitli hastalık belirtileri oluşabilmekte ve hatta kişi, çok sağlıklı olsa dahi ölebilmektedir.
Bir nevi bu iki etkiye “sanal aldatıcı algı” ismi de verilmektedir. Beyin zihin hilesi yaratarak vücudun yaşam belirtileri üzerine yanıltıcı bir etkide bulunur ve çeşitli araştırmalar yapılarak bu iki etki de kanıtlanmıştır. Beynin bu etkisi sonucunda vücutta fizyolojik değişimlerin meydana gelmesi hastaların hem iyileşmesine hem de daha çok hastalanmasına, ölmesine neden olabilmektedir. Peki bu etkinin başarı üzerinde ne tür bir etkisi vardır?
Başarıyı arttırmak adına insanın bu etkiyi kullanması sayesinde stres yönetiminde başarılı olduğu kanıtlanmıştır. Antidepresan kullanan kişiler üzerinde yapılan bir deney sonucunda plasebo etkisini kullanan bireylerin iyileşme gösterdiği ve ilaçlarını kullanmayı bıraktığı gözlemlenmiştir. İş ve özel yaşam dengesi kurmak isteyen bireyler kendilerini memnun etmeyi başarabilirse, başarılarını ikiye katlayabilmektedir.
Öncelikle bireyin kendisini “memnun ettiğine” inanması gerekir. Bunun için yaptığınız görev ve sorumluluklarda kendinizi gerçekleşebilecek olumlu olaylara inandırmalısınız. Güçlü bir beklentiye sahip olmalısınız. Örneğin gerçekleşmesini beklediğiniz bir toplantınız var. Bu toplantının sonucunda da şirket ortaklığı söz konusu olacak. Ortaklığın gerçekleşeceğine eminsiniz fakat performansınızı arttırmak istiyorsanız, buna dair bir inanç oluşturmalısınız. Bu sayede beyniniz kimyasal mekanizmaları harekete geçirerek morfin salgılayacak ve vücudunuz daha verimli olmak için sürekli olarak çalışmak isteyecektir.
Plasebo ve Nosebo etkisini harekete geçirmek için bir ödül tekniği oluşturmanız da gerekiyor. Örnek üzerinden bu durumu açıklamak gerekirse, toplantınız sonucunda elde ettiğiniz ortaklık sayesinde kendinize bir ödül vermeniz gerekir. Bir tatil, kısa bir hafta sonu kaçamağı ya da güzel bir öğle yemeği olabilir… Ödüle ulaşamadığınız takdirde Nosebo etkisine maruz bırakmalı ve kendinizi cezalandırmalısınız. Bir süre sonra beyin Nosebo etkisini yaşamamak adına sorunlara daha pratik çözümler bulacak, daha verimli olmaya çalışacaktır.
