Antik Yunan döneminden kalma ve Batı dünyasının en etkili filozoflarından biri olan Platon, felsefenin temelini oluşturmuş ve günümüze kadar gelmesini sağlamıştır. Yazmış olduğu eserler pek çok dile çevrilmekle birlikte Sokrates’in öğrencisi olmasıyla bilinmiş ve ona karşı oluşturduğu fikirlerle iyi yaşama ulaşırken edinilmesi gereken alışkanlıklardan, öğrenilmesi gerekenlerden bahsetmiştir. Platon’un eserlerinde bu duruma “Eudaimonia” denmektedir. Bireylerin iyi bir yaşama sahip olması için yapması gerekenlerin bütünüdür.
Platon’un bütün eserlerinde sohbetler vardır. Gerek öğretmeni Sokrates gerekse tüm meslektaşları ile yapmış olduğu sohbetleri eserlerinde yazmıştır. Sokrates ile yaptığı konuşmalar aynı zamanda tarihi bilgilere tanıklık etmektedir. Genel olarak sohbetler içerisinde aşk, bilgelik, gerçeklik, cesaret, ihanet ve yalan gibi konulardan bahsedilmektedir. Meslektaşları, öğretmeni Sokrates dahil olmak üzere ilgilenilen tek nokta Eudaimonia yani iyi olanı anlamak ve yaşamaktır. İşte Platon’un diyaloglarında geçen ve iyi olanı yaşamak için öğrenebileceğiniz 4 etkili ders!
Toplum Filozoflarla Yönetilmeli
Platon tüm eserlerinde demokrasiye ve siyasete derinlemesine eleştiriler yapmaktadır. Demokrasinin iyi olabilmesi için toplumun gerçek liderlerle yönetilmesi gerektiğini savunur. Bir eserinde şöyle demektedir: “Filozoflar bu dünyada krallar haline gelene kadar ya da krallar ve yöneticiler gerçekten filozoflar haline gelene kadar, devletlerin ya da insanlığın sıkıntılarının sonu gelmeyecek. Siyasi güç ve felsefe aynı ellere gelecektir.”. Platon’a göre demokrasiyi en iyi hale getirecek olan filozoflardır ve toplumun bu liderlerle yönetilmesi gerektiğini savunur.
İnsanların yaşamları boyunca bilge biri olmak için çaba sarf ettiklerinde, hiçbir zaman tatmin edici bir noktaya, başarıya ulaşamayacağını söyleyen filozof, bu kişilerin hayatları boyunca keder yaşayacaklarını dile getiriyor. “Bilgeliğin ve erdemin deneyimsizliği, aşağı yukarı taşınır ve orada şölenle doludur. Yaşamları boyunca uzunca dolaşırlar ne üstlerindeki gerçeğe bakıp yükselir ne de saf tadını çıkarırlar. Sadece kalıcı zevkler orada.” cümleleriyle bu durumu açıklayan Platon, hayata karşı dolu bir yaşam sürmek isteyenlerin kalıcı zevkler ve acılar yerine, erdemli bir yaşama sahip olarak tüm isteklerini, arzularını, acılarını ve mutluluklarını en aza indirmesi gerektiğini öneriyor.
Yapılanlara Değer Verilmeli
Öğretmeni Sokrates ile ilgili olarak pek çok bilgi yer alan eserlerinde, Sokrates’in o zamanlarda gençlere yönelik yasaları bozmakla suçlandığına dair bilgiler de yer alıyor. Hatta eserlerinden birinde filozof bu durum için “Erdemli olduğunun bir sözden başka bir şey olmadığını anlarsam, kendisini, değeri büyük olana az değer verip değeri küçük olana çok değer verdiğinden ötürü utandıracağım…” demektedir. Bireylerin değeri büyük olana değer verip, küçük olanları önemsemeyişinden ötürü erdemli olamayacaklarını ifade eder. Sokrates büyük bir değerdir, yaptıkları ise küçük. Burada Sokrates’e değil, yaptıklarına değer verilmesi gerektiğini söyler.
Yapılan tüm savunmalara rağmen toplum refahını bozmak ve gençlerin psikolojik olarak bozulmasına sebep olmak suçlarıyla Sokrates, yapmış olduğu tüm savunmalara rağmen ölüme mahkum edilmiştir. Meslektaşları Crito, onu hapishaneden kaçırmak istediğinde ve bu konuda yardımcı olabileceğini söylediğinde Sokrates bunu reddetmiştir. Hapishaneden kaçmanın da haksız bir durum olacağını söylemiştir, kendisinin hapishanede bulunması gibi… “İki yanlış bir doğru etmez.” cümlesi de buradaki olayda geçen bir cümle olarak günümüze kadar ulaşmıştır. Bireylerin ihtiyatlı olması, doğru yapacağım derken kötüye gitmemesi önerilmektedir.
