Sınav kaygısı öğrencinin başaramayacağına dair düşünmesi ile başlayan ve stres seviyesinin artması devam eden süreçte yaşadığı, kontrol edemediği bir kaygı türüdür. Stres ve endişe arttıkça öğrenci bilgilere odaklanamaz ve bilgilerini hatırlayamaz.
Bu durumun heyecan yaratması ile de sınav kaygısı kazanır. Hayatımızın neredeyse tamamında birtakım sınavlara girmek zorundayız ve başarısızlığın temelinde kaygıyı yönetememek yer alabiliyor.
Sınav Kaygısı Düzeyleri ve Belirtileri
Sınav kaygısı ise hafif olduğu takdirde olumlu etkiler yaratabilmektedir. Ancak yoğun ve ileri düzey sınav kaygısı bireye zarar verebilecek boyuttadır.
- Hafif düzeyde sınav kaygısı
Dikkat arttırır, kontrol edilebilir, motivasyon sağlar, hatırlamayı kolaylaştır ve zamanı doğru kullanma becerisini geliştirir.
- Yoğun düzeyde sınav kaygısı
Unutkanlık yaratabilir, kontrol edilemez, bilgileri unutmaya sebep olur, kararsızlık yaratır, konsantrasyon güçlüğüne neden olur ve dikkat dağılır.
- İleri düzeyde sınav kaygısı
Plan ve program yapmadan ders çalışmak, mükemmeliyetçilik, ulaşılamayacak hedefler, ailenin fazla beklentisi, sürekli başkaları ile kıyaslanmak, başarısızlık korkusu, kişiselleştirilmiş başarı, sorumsuz davranışlar ve başarısızlık durumunda sevilmeyeceğini düşünmek.
- Sınav kaygısı belirtileri
Sınav kaygısında; mide bulantısı, kusma, nefes alıp vermekte güçlük, titreme, kabus, uykusuzluk, heyecan, ağız içi kuruluk, kas gerginliği, kolaylıkla ağlayabilme, baş ve karın ağrısı gibi belirtiler yer alır.
Sınav Kaygısının Önüne Nasıl Geçilir?
Başarılı öğrencilerin, başarısızlığına neden olan sınav kaygısının önüne geçilebilir. Bu konuda öğrenci dışında aile ve çevreye de büyük bir rol düşmektedir.
- Sağlıklı uyku ve sağlıklı beslenme
- Kaygı, endişe, üzüntü gibi duyguların kontrolü
- Olumsuz faktörlerin geçiciliğine inanmak ve hedeften ayrılmamak
- Motivasyon arttırıcı ödül, hediye benzeri şeyler
- Başkalarının iyi ya da kötü sonuçları ile ilgilenmemek ve kendi sonuçlarına odaklanmak
- Çözülen testlerde yanlış olan konuların üstünden geçmek
- Yapılana odaklanmak ve başarı kaynaklarını değerlendirmek
- Gerginlik ve çatışma bulunan ortamlardan uzaklaşmak ve huzurlu, sakin, keyifli ortam sağlamak
- Olumsuz senaryoları düşünmemek ve başarılan, daha önce kazanılmış başarılara odaklanmak
- Sınava yakın tarihlerde de iyi uyumak ve beslenmek
- Uyarıcı madde barındıran içeceklerden, gıdalardan ve ilaçlardan uzak durmak
- Stres yaratacak tartışmalardan uzak durmak
- Bedeni yoracak aktiviteleri sınava yakın tarihlerde yapmamak
- Eksik olan konuların üzerinden sınava yakın tarihlerde tekrar geçmek
- Yeni konular yerine konu tekrarları ve soru çözmek
- Yoğun bir tempodan ziyade geçmiş dönem sınavları çözmek
Sınav sonuçları ile ilgili bir şartlandırma yapmamanız daha iyi olacaktır. Çünkü bu şartlandırmalar nedeniyle kendinizi strese sokabilir ve koşulları tehdit olarak algılayabilirsiniz. Arkadaşlarınızla vakit geçirmek, televizyon izlemek, sosyal medyada gezinmek ya da oyun oynamak gibi aktivitelerin sürelerini azaltıp, dinlenmek için zaman ayırmak daha yararlı olacaktır. Dinlenmeden kalan sürede ise tekrar yapabilirsiniz.
Ayrıca bildiğiniz konularında üzerinden geçmeniz yararlı olacaktır. Bildiğinizi gördüğünüz takdirde özgüveniniz artacak ve başarıya bir adım daha yaklaşmış olacaksınız. “Başarısız olacağım.” yerine “Başaracağım.” demeyi de unutmayın.
