Yeni bir insan ile tanışırken ya da yeni bir ortama girerken pek çoğumuzun yaşadığı fakat farkında olmadığı psikolojik sorunlardan biri de sosyal anksiyete bozukluğu olarak geçmektedir. Genellikle bir topluluk ya da kişi önünde konuşurken kendimizi gergin hissetmemiz, yeni ortamlar veya kalabalık içerisinde rahatsız olmamız, insanlarla iletişim kurarken bu iletişimin kabusa dönüşmesini kapsayan durumdur. İnsan sürekli olarak kendisini sosyal beceri gerektiren ortamlardan uzak tutmak ister. Dolayısıyla içe kapanık olmak, özel hayat içerisinde ikili ilişkiler kuramamak ve bu ilişkilerden çekinmek, depresyon, endişe ve kaygı hali görülmektedir.
Sosyal beceri, iletişim, performans ve verimlilik gerektiren alanlar bu bozukluğa sahip kişiler için tam bir hayal kırıklığıdır. Bir diğer ismi ile sosyal fobi olarak bilinen bu durumun sonucunda bireyler yalnız kalmaktan hoşlandığı için depresyon, anksiyete, manik depresif ve bipolar bozukluk gibi ruhsal hastalıklar oluşabilmektedir.
Korkular Sosyal Anksiyeteyi Tetikler
Sosyal anksiyetenin (sosyal fobinin) tetiklenmesindeki en büyük unsur kişinin yaşamış olduğu tedirginlik halleri ve korkularıdır. Genellikle başkaları tarafından yargılanmaktan, eleştirilmekten, utanmaktan ya da küçük duruma düşmekten korkarlar. Bu nedenle sosyal ortamlar içerisinde bulunmak istemezler. Kendilerini kalabalık ortamlar içerisinde huzurlu hissetmezler. Kendileri gibi davranamazlar. Tüm bu sebeplerden ötürü sosyal ortamlardan kaçarlar.
Sosyal anksiyete bozukluğu yaşayan kişilerin kaygı seviyelerinin yüksek olması, sağlıklı ilişkiler yürütememelerine de neden olur. Günlük hayatlarını diledikleri gibi yaşayamazlar. Bu nedenle sürekli bir korku ve endişe içerisinde bulunduklarını söylemekte doğru olacaktır. Sosyal fobi yaşayan kişilerin korkularını arttıran durumlardan bahsetmek gerekir ise liste aşağıdaki gibidir:
- Toplum içerisindeyken yemek yemek
- Kalabalık bir ortamda bulunmak
- Yurt dışına çıkmak ya da yabancı biri ile görüşmek
- Bir ortamda ilgi odağı haline gelmek
- Üst düzey pozisyonda görev alan biriyle konuşmak
- Başkaları tarafından izlenmek ya da göz odağında bulunmak
- Yeni insanlar ile tanışmak
- Aynı fikirde olunmayan insanlar ile aynı ortam içerisinde bulunmak
- Topluluk önünde hata yapmak
Sosyal Anksiyete Bozukluğu Neden Olur?
Sosyal anksiyete bozukluğu pek çok sebepten meydana gelebilir. Kişi kendisini sürekli olarak değersiz hisseder. Dolayısıyla insanlar karşısında kendini değersiz, yetersiz ve sıkıcı görür. Bozukluğun oluşmasındaki temel sebepler arasında aile içi travmatik olaylar, çocukluk dönemi içerisinde geçen travmatik olaylar, sosyal ortamlar içerisinde yaşanan kötü olaylar vb. pek çok neden görülebilmektedir.
Negatif düşüncelerin oluşması ve bu düşüncelerin zihinde baskılanması, fobiyi arttıran ve tetikleyen nedenler arasında da yer almaktadır. Sürekli kaygı ve endişe içerisinde hissetmek, beraberinde korku duygusunu da getirir. Sosyal fobinin çeşitli versiyonları olduğunu bilmek de gerekir. Sosyal fobileri sıralamak gerekir ise liste aşağıdaki gibi olacaktır:
- Scopophobia: Bir başkasının kendisini izlemesinden korkma halidir. Fiziksel görünüme karşı güvensizlik olabilmektedir.
- Glossophobia: İnsanların yüze 75’inde bu durum görülmektedir. Topluluk önünde konuşmaktan korkmak anlamına gelmektedir. Günümüzde pek çok kişi bu sendromu yaşamaktadır.
- Toplum içerisinde yemek yeme fobisi: Yine insanlar arasında en sık görülen sosyal anksiyetelerden biridir. Bu fobi nedeniyle toplum içerisinde yemek yemek istemeyen kişiler, ”sağlıksız beslenme” ya da kilosu nedeniyle yargılanmaktan korkan kişileri kapsamaktadır.
