Tükenmişlik Sendromu Nedir ve Nasıl Önüne Geçebiliriz?

Tükenmişlik Sendromu, strese karşı koyamadığımızda hayatımıza yansıyan, enerji ve güç kaybına neden olan bir durumdur. Duygusal anlamda kayıplar yaşayan ve hırpalanan birey, duyarsızlaşma yolunda ilerler. Tükenmişlik sendromu, duygusal, bedensel ya da davranışsal olarak dışa vurabilir. Bireyin duygusal açıdan ele alındığında yaşadığı sorunlardan birkaçını örneklendirmek gerekirse: özgüven sorunları meydana gelebilir, herhangi bir şeye yoğunlaşmada zorlanabilir. Kendisini değersiz hissedebilir ayrıca, huzursuz, öfkeli, çaresiz duygular içerisinde kaybolur.

Tükenmişlik sendromu yaşayan bireyin cinsiyeti, yaşı, kişiliği, iş yükü gibi noktalar yaşanan tükenmişlikte önemli rol oynar.

Tükenmişlik Sendromu Evreleri

Tükenmişlik sendromu 4 evreden meydana gelir. İlk evre idealistlik, ikinci evre durağanlaşma, üçüncü evre engelleme, ve  dördüncü evre apati evresidir.

Birey ilk evrede mevcut durumdan kurtulmak için kendini olabildiğince zorlar. Üst düzey bir enerjiye sahiptir ve umut doludur. Yoğun yaşadığı enerji ve umut nedeniyle kendini zorlamaya devam eder. Yaptığı şeye olması gerekenden fazla zaman harcar ve bu da gerginlik, huzursuzluk ve uykusuzluk durumlarını doğurur. İkinci evre ise birey durulmaya ve yorulmaya başlar. İsteği azalır ve umutsuzluğa kapılır ve çabalarının boşa olduğu konusunda kendini ikna eder. Kendine yaşattığı duygusal yıpranma ile çöküşe doğru ilerler.

Birey, inandıkları adına uğraşlarının karşılığını alamadığı için kendisini çaresiz hisseder. Bu da kişinin üçüncü evre olan engelleme evresine geçişidir. Kendisine karşı bir savunma mekanizması geliştirir ancak yine yetersizlik ile sonuçlanır. Sorunları ile başa çıkamadığı için ve her çırpınışta başka sorunlarla karşılaştığı için tükenmişlik hali daha da belirginleşir. Kişiliği ile direkt bağlantılı olan bu evre farklılık göstererek ortaya çıkar. Bazı kişiler öfke krizleri, şüphe, güven problemleri yaşarken, bazıları tepkisiz kalarak son evreye geçer. Apati evresinde, birey duyarsız ve donuk bir hal alır. İnandığı ve umut dolu olduğu hallerinin yerini, umutsuzluk ve inançsızlık alır.

Tükenmişlik Sendromu ile Karşı Karşıya Kalmamak için Yapmanız Gerekenler

Sevdiklerinize zaman ayırın çünkü sevdiğiniz insanlarla olmanız size bir süre de olsa hayatın olumsuz yönlerinden uzaklaştırır. Daha güçlü hissedersiniz. Sevdikleriniz önceliğiniz olmak zorunda değil ancak bir önceliğinizin olması şart. Kalan zamanınızı da kendiniz de dahil olmak üzere geri kalanlara ayırabilmelisiniz.

Eğer tükenmişlik sendromuna kapıldığınızı düşünüyorsanız nedenini bulmalısınız. Her konuda öncelikle kendi içinizde nedenini ya da nedenlerini aramalısınız. Nedenlerini öğrenmeden üstesinden gelemezsiniz. Nedene ulaştıktan sonra, sizin dışınızda olan kişilere yaşadıklarınızı anlatın. Yaşadığınız olumsuz duygularınızı sebep olanlarla uygun bir dilde konuşun. Mutlaka faydasını göreceksiniz.

Daha verimli ve tükenmişlik sendromundan uzak olmak için gün içinde molalar verin. Sigara ya da tuvalet molası değil, nefes alabildiğiniz ve uğraşınız dışında başka şeylere odaklanabildiğiniz molalar mutlaka olmalı.

Çoğumuz sevdiğimiz işi yapmıyor ya da yapamıyoruz. Peki siz hangi grupta yer alıyorsunuz? Eğer sevmediğiniz bir işi yapmak zorundaysanız, bunu değiştirmelisiniz.  Bir çoğumuzun da başını kaşıyacak vakti yok. Ancak araya spor gibi bir aktivite sıkıştırmanız hem zihinsel hem de bedensel rahatlık sağlayacaktır.

Hepimiz izin günlerimizin gelmesini dört gözle bekliyoruz ve o günleri yataktan çıkmadan geçirmek istiyoruz. Yataktan çıkmamak bir dinlenme olarak gözükebilir ama sizi depresyona sürükleme riski de çok büyüktür. Bu nedenle dinlenin ama kitap okuyarak, resim yaparak ya da başka bir hobi edinerek dinlenin. Sizi yormadan ve sakinleştirici bir müzik eşliğinde bedenen ve ruhen dinlenmiş olacaksınız. Bu arada mutlaka uykunuzu da almanız gerekiyor. Yeterli uyku saati kişiden kişiye değişiklik gösterse de mutlaka uykunuzun size yettiğine emin olun. Sağlığınız yerinde olmadığı sürece her şey daha da zor olacağı için, beslenmenize de dikkat etmeniz gerekiyor.

Bunları uygulamanız durumunda tükenmişlik sendromu da dahil yaşanacak olumsuz tüm etkenlerin üstesinden gelmiş olacaksınız. Kendinize inanın ve kendiniz için yaşayın.

Sosyal İnsan hakkında
Sosyalinsan.com güncel yaşam, kişisel gelişim, sağlık, hobi, seyahat ve eğitim içerikleri sunar. Editörlerimiz tarafından gündeme ilişkin yazılar hazırlanarak değerli okuyucularımıza sunulmaktadır.