Türkiye’nin İlk Kadın Mühendisi Sabiha Rıfat Güreyman’ın İlginç Hikayesi!

turkiyenin-ilk-kadin-muhendisi-sabiha-rifat-gureymanin-ilginc-hikayesi

Türkiye’de kadın olmak bazı bölgelerde 2019 yılında olmamıza rağmen hala zor. 1900’lerin başında bir kadının mühendis olmasının, hem de Türkiye’deki ilk kadın mühendis olmasının hangi zorluklarla başarıldığı düşünülürse kadınların cesareti bir kez daha anlaşılacaktır.

O Kadının Adı Sabiha Rıfat Güreyman

turkiyenin-ilk-kadin-muhendisi-sabiha-rifat-gureymanin-ilginc-hikayesi

Türkiye’de bir ilki gerçekleştirerek ilk kadın mühendis olarak anılan kişi Sabiha Rıfat Güreyman…  Makedonyalı bir ailenin kızı olan Güreyman, Manastır şehrinde doğmuş. Doğum yılı olan 1910 Kurtuluş Savaşı’nın en zorlu zamanlarına denk geliyor. Sabiha Rıfat Güreyman’ın babası subaymış.

Yeni Türkiye’nin Ayak Seslerinin Duyulmaya Başladığı Yıllardı

turkiyenin-ilk-kadin-muhendisi-sabiha-rifat-gureymanin-ilginc-hikayesi

Sabiha Hanım ilk eğitimini İstanbul’da Beşiktaş Esma Sultan İlkokulu’nda almış. 1925 yılında Nişantaşı Kız Ortaokulu’ndaki eğitimini bitiren Sabiha Rıfat Güreyman, 1927 yılına kadar dönemin hatırı sayılır liselerinden olan İstanbul Kız Lisesi’ne devam etmiş. Güreyman’ın eğitimine devam ettiği bu yıllarda Cumhuriyet kurulmuş ve Türkiye’deki yeniliklerin ayak sesleri yavaş yavaş duyulmaya başlamıştı.

Atatürk Kadınların İnşaat Mühendisi Olmasını İstedi

turkiyenin-ilk-kadin-muhendisi-sabiha-rifat-gureymanin-ilginc-hikayesi

Atatürk o yıllarda eğitime çok önem veriyor ve kız çocuklarının da mutlaka eğitim alması gerektiğini sürekli olarak vurguluyor, destekliyor ve bu yönde çalışmalar yapıyordu. Kadınların estetik yeteneğinin farkında olan Atatürk’ün isteklerinden biri de kadınların inşaat mühendisliğinde de yer almasıydı.

İTÜ’nün İlk Kadın Öğrencisi Oldu

turkiyenin-ilk-kadin-muhendisi-sabiha-rifat-gureymanin-ilginc-hikayesi

Sabiha Rıfat Güreyman matematik öğretmeni ve yakın bir arkadaşı tarafından desteklenerek şimdiki adı İTÜ yani İStanbul Teknik Üniversitesi olan Yüksek Mühendis Mektebi’ne yükseköğrenim almak üzere başvuru yaptı. Mektep o yıl ilk kez kız öğrencilere de şans veriyordu.

Mühendislik Okuyan Tek Kadın Değildi

turkiyenin-ilk-kadin-muhendisi-sabiha-rifat-gureymanin-ilginc-hikayesi

Yüksek Mühendis Mektebi’ni 1933 yılında bitiren Sabiha Rıfat Güreyman okulunu bitirene kadar birçok psikolojik baskıyla karşılaştı, ancak bunların hiçbiri O’nu yıldırmadı. Başarıyla okulunu bitirdi. Güreyman o yıllarda aslında tek mühendislik eğitimi alan kadın değildi. Melek Erbul adında bir başka kadın daha Yüksek Mühendis Mektebi’nde öğrenciydi.

Boşuna Uğraştığını Söyleyenler Çok Oldu

turkiyenin-ilk-kadin-muhendisi-sabiha-rifat-gureymanin-ilginc-hikayesi

Sabiha Rıfat Güreyman’a okula kayıt yaptırdığı ve eğitimine devam ettiği sırada pek çok kişi bu işte başarılı olamayacağını, boşuna çaba harcadığını söyledi. Ancak Güreyman bu sözlerin hepsini kulak ardı etti ve sadece eğitimine odaklandı.

Türkiye’nin İlk Kadın Voleybolcusu Oldu

turkiyenin-ilk-kadin-muhendisi-sabiha-rifat-gureymanin-ilginc-hikayesi

Güreymen bir yandan okuluna devam ederken, bir yandan da sosyal hayattan geri kalmıyordu. Voleybol oynadı mesela… Erkek oyuncularla aynı takımda olması yine dikkat çekse de bu sporda başarılı oldu. Sabiha Rıfat Güreyman Fenerbahçe Voleybol Takımı’na kadar yükseldi ve Türkiye’nin ilk kadın voleybolcusu da oldu.

Fenerbahçe Voleybol Takıma Kaptan Oldu

turkiyenin-ilk-kadin-muhendisi-sabiha-rifat-gureymanin-ilginc-hikayesi

Sabiha Rıfat Güreyman’ın karakterinde azimden, cesaretten ve hırstan vazgeçmek yoktu. Voleybolda da gelebileceği en yüksek noktalardan birine geldi ve Fenerbahçe Kadın Voleybol Takımı’nın kaptanı oldu. Takımı 1929 yılında İstanbul şampiyonu oldu.

Herkes Ne Yapıyorsa Biz de Onu Yapacağız!

turkiyenin-ilk-kadin-muhendisi-sabiha-rifat-gureymanin-ilginc-hikayesi

Arkadaşı Melek Erbul ile birlikte 1933 yılında Yüksek Mühendis Mektebi’nden mezun olduklarında Erbul’un şimdi ne yapacaklarına dair sorunu Güreyman “Herkes ne yapıyorsa biz de onu yapacağız” diye cevapladı. Sabiha Hanım’ın lugatında erkeklerden geri kalmak yoktu, aksine daha da başarılı olmak vardı. Mezun olduğu yıl Ankara Bayındırlık Baş Mühendisi olarak atanmakta da gecikmedi.

Dağ Başında Kadının Ne İşi Var?

turkiyenin-ilk-kadin-muhendisi-sabiha-rifat-gureymanin-ilginc-hikayesi

Yer aldığı ilk proje Ankara’da yeni bir köprü inşaatıydı. Sabiha Rıfat Güreyman’ın bu projede yer almasının nedeni eğitim hayatı boyunca sergilediği başarıydı. Fakat yine söylentiler susmuyor, dağın başında bir kadının ne işi olduğu gibi olumsuz yorumlar yapılıyordu. Güreyman her zamanki gibi bu sesleri duymadı. Köprü inşaatına katıldı, şantiyede yaşadı ve yağmura çamura aldırış etmeden işini yaptı.

O Köprüye Kız Köprüsü Adı Verildi

turkiyenin-ilk-kadin-muhendisi-sabiha-rifat-gureymanin-ilginc-hikayesi

Belki de hayatının en değerli ödüllerinden birini aldı bu inşaatta Sabiha Rıfat Güreyman… Köprünün bitimine kadar oradaki insanlarla samimi ilişkiler kurdu, kendini sevdirdi. Beypazarı halkı ona teşekkürünü köprünün adını “Kız Köprüsü” koydu. Bu köprü sayesinde Güreyman’ın adını artık daha çok kişi öğrenmişti.

Ankara’ya Döndü ve İşine Devam Etti

turkiyenin-ilk-kadin-muhendisi-sabiha-rifat-gureymanin-ilginc-hikayesi

İnşaat bitip Ankara’ya geri döndüğünde İmar İşleri Reisliği’ne ataması gerçekleşti. Bu görevi sırasında çeşitli okulların, köprülerin, binaların, hükümet konağı ve halkevi yapımında yer aldı.

Gurur Kaynağı Olan O Göreve 35 Yaşında Getirildi

turkiyenin-ilk-kadin-muhendisi-sabiha-rifat-gureymanin-ilginc-hikayesi

1939 yılında hayatını Remzi Güreyman le birleştirdi. 1941 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi Konttol Şefi ve TBMM inşaatlarında kontrolör olarak çalışmaya başladı. Ancak hayatındaki en çok gurur duyacağı göreve 35 yaşına geldiğinde getirildi.

Venizelos’tan Güreyman’a Övgü Dolu Sözler

turkiyenin-ilk-kadin-muhendisi-sabiha-rifat-gureymanin-ilginc-hikayesi

Sabiha Rıfat Güreyman için artık eğitim alarak mühendis olmasını sağlayan Atatürk’e teşekkür zamanıydı. 10 sürecek olan Anıttkabir Başmühendisliği görevi verildiğinde onurla kabul etti. Bir kadın ve bir mühendis olarak bu görevi ile dünyada örnek teşkil etti. Anıtkabir inşaatını ziyaret eden dönemin Yunanistan Başbakanı Venizelos, Güreyman için o gurur verici sözleri sarf etti. Venizelos hayatına ilk kez böyle büyük bir işin başında bir kadına rastladığını, Güreyman’ı gerçekten tebrik ettiğini söyledi.

Eşinin Vefatından Sonra İzmir’i Tercih Etti

turkiyenin-ilk-kadin-muhendisi-sabiha-rifat-gureymanin-ilginc-hikayesi

Atatürk’ün naaşının Etnografya Müzesi’nden Anıtkabir’e naklinin gerçekleşmesinden sonra Sabiha Rıfat Güreyman, Mili Eğitim Bakanlığı’nda Teknik Müşavirlik kadrosuna alındı. 1963 yılında emekli olana kadar bu görevini sürdürdü. 1993 yılında eşini kaybeden Güreyman, İzmir’e yerleşmeyi seçti. 4 Ocak 2003 tarihinde 93 yaşına geldiğinde vefat etti. Arkasında bir çok başarı ve ilginç bir yaşam hikayesi ve pek çok anı bırakarak…

turkiyenin-ilk-kadin-muhendisi-sabiha-rifat-gureymanin-ilginc-hikayesi

turkiyenin-ilk-kadin-muhendisi-sabiha-rifat-gureymanin-ilginc-hikayesi

turkiyenin-ilk-kadin-muhendisi-sabiha-rifat-gureymanin-ilginc-hikayesi